Een eenzaam afscheid

Naast alle andere gevolgen in deze woelige tijden, raakt dit me het meeste. Geliefden die alléén sterven zonder dat je er afscheid van hebt kunnen nemen. Die je niet meer hebt kunnen vasthouden of nog even vertellen hoe graag je hen ziet. Geen warme knuffel als troost. Het zijn harde tijden.

Zo’n afscheid op afstand, kan een invloed hebben op hoe je het verlies ervaart. Je wordt overspoeld door allerlei emoties. En er is vooral onmacht die je maar hebt te verduren.

En toch is dit de realiteit. Wat doe je dan?

COMMUNICATIE

Heel belangrijk -voor de uitvaart- is de communicatie met de uitvaartverzorger. Hij of zij weet wat nu wel of niet kan. Praat over wat je zeker wilt. Kies het beperkt aantal mensen die wel aanwezig mogen zijn. Geen welgemeende handdruk of troostende arm, maar oprechte aanwezigheid en woorden kunnen ook zalven.  Neem als je wilt, foto’s. Die kunnen naderhand dienen als troost. 

Communiceren is ook gewoon telefoneren en brieven of kaartjes schrijven. Misschien ben je niet de grootste prater, maar schrijven kan  zeer goed werken.

ERKENNING

Erkenning is het aller belangrijkste. Jouw verlies is van betekenis, los van de maatregelen die we nu opgelegd krijgen. Geef die erkenning in de eerste plaats aan jezelf. Spreek een beetje tegen jezelf alsof je tegen een goede vriend(in) zou zeggen: heftig, dit gemis – dit is echt erg. 

Als gevoelens niet erkend worden, blijven ze ondergronds werken. Je verdriet mag er zijn- het mag en moet erkend worden.  Rouwen is geen klus die je moet klaren – het blijft.

ONLINE

Online rouwen is nu zeker een optie. Deelnemingen, steunbetuigingen die je krijgt: het kan deugd doen. Het is redelijk vluchtig maar dankzij sociale media is je omgeving ruimer geworden en is je verlies geen zaak meer van de directe omgeving. De behoefte aan samen delen krijgt hier een andere dimensie. Het internet is als het ware een nieuwe gemeenschap geworden.  Zo krijg je berichten van mensen die je misschien niet verwachtte te horen.

PARKEREN

Je verdriet parkeren kan en mag ook. Het verlies is groot en intens en voor jou misschien te veel om naar te kijken en te voelen. Ik bedoel hier niet zozeer emoties onderdrukken maar het meer behapbaar maken. Rouwen doe je de rest van je leven al wordt het in de loop van de tijd wel anders. Met andere woorden: tijd heelt niet alle wonden, maar soms heb je tijd nodig.

RITUELEN

Een begrafenis – onder welke vorm ook- is een ritueel en de kracht van rituelen is sterk. Elke cultuur kent zijn eigen "wat en wanneer te doen".  Hier is natuurlijk de grootste verandering in gekomen. En dat kan knap lastig zijn.

Denk dan meer in termen van hoe je de rituelen wilt gebruiken om je band met de overledene te eren. Dit kan momenteel kleinschaliger dan gepland maar even betekenisvol. (Misschien heb je een persoonlijke tekst die je kan mailen naar je netwerk?)

Wil je een herdenkingsdienst doen als contact weer mag? Dan kan je die nu in alle rust voorbereiden.

GEDACHTEN

Laat je niet bang maken door allerlei gedachten.

Als je je schuldig voelt omdat je naaste alleen is moeten sterven, besef dat deze schuld duidt op de betrokkenheid en de liefde die je voelt. Je bént niet schuldig. Het moment van sterven is vaak niet het moment dat iedereen erbij is.

Ben je bang dat je verdriet na Corona tijden als een tsunami op je afkomt? Praat erover. Vertel iemand wat je bedenkingen hierbij zijn. Het hoeft namelijk niet zo te zijn.  Rouwen doe je beetje bij beetje – wat je kan is goed genoeg.

 

Het zijn harde tijden maar mijn gedachten zijn bij ieder die dit meemaakt.

 

Voor jullie: dit gedicht van Toon Hermans:

 

Waar je ook bent

ik zou het niet weten

niet in afstand of tijd te meten

maar ik heb je bij me

diep in mij

daarom ben je zo dichtbij

 

 

Reactie schrijven

Commentaren: 0